Određivanje potencijala derivata tkiva placente za primenu u rekonstrukciji dojke nakon mastektomije: razvoj 3D štampanog bionosača
Rak dojke je jedan od vodećih tipova raka u svetu, i Srbiju po mortalitetu stavlja na prvo mesto u Evropi. Terapije raka dojke konstantno napreduju, ali uključuju i hirurške intervencije- mastektomiju odnosno uklanjanje tkiva dojke. Iako su savremene metode rekonstrukcije nakon mastektomije dostupne i bezbedne, kod jednog dela pacijenata ne pružaju zadovoljstvo kvalitetom života i kozmetičkim efektom, mogu da dovedu do komplikacija i ne mogu da zaštite od ponovne pojave bolesti ili metastaza. Oblast tkivnog inženjeringa intenzivno raste i prvenstveno se fokusira na izradu različitih nosača koji deluju kao šabloni za regeneraciju tkiva. U velikom broju prekliničkih istraživanja pokazano je da tkivo placente poseduje između ostalih i regenerativna i antitumorska svojstva. To je od velikog značaja s obzirom da je u pitanju tkivo koje se odbacuje nakon porođaja te njegova upotreba nije moralno i etički kompromitovana. Amnionska membrana (AM) tkiva placente se skoro čitav vek koristi za regeneraciju kože i rožnjače, a brojne studije su potvrdile njena antitumorska, antifibrotička, antiinflamatorna i imunomodulatorna svojstva.
AmnioPrintCare ima za cilj da razvije biomaterijal koristeći homogenat humane AM koji će sačuvati i pokazati svoje regenerativne i antitumorske efekte tokom dužeg perioda primene. Uspostavljanjem naprednih tehnika 3D bioprintinga za izradu bionosača, AmnioPrintCare će omogućiti pristupačnije i personalizovanije prakse regenerativne medicine u rekonstrukciji dojke. Da bismo to postigli, koristeći različite tehnološke metode i napredni 3D softver i bioprinter, razvićemo 3D štampani bionosač baziran na homogenatu AM.
Za realizaciju ovog projekta upotrebljavamo tkiva placente dobijena uz informisani pristanak donorki iz kojih izdvojimo amnionsku membranu, homogenizujemo je i potom različitim biotehnološkim metodama pripremamo dobijeni homogenat za proces 3D štampe. Pri tome ćemo optimizovati 3D štampu za dobijanje bionosača odgovarajućih fizičkohemijskih karakteristika sličnih tkivu dojke. Kako bismo ispitali da li ovakvi bionosači podržavaju rekonstrukciju tkiva dojke prvenstveno u smislu regeneracije masnog tkiva, pratićemo biokompatibilnost sa matičnim ćelijama masnog tkiva i endotelskim ćelijama krvnih sudova u laboratorijskim uslovima. Antitumorsko dejstvo ovih bionosača ispitaćemo u prisustvu različitih ćelijskih modela (neinvazivnih i invazivnih) tumora dojke. Paralelno sa tim, procenićemo regenerativni i antitumorski efekat 3D štampanih implanata od homogenata placente nakon transplantacije kod miševa.
Prikupljanje tkiva placente je neinvazivno s obzirom da je to tkivo koje se zajedno sa pupčanikom rutinski odstranjuje i odbacuje nakon porođaja, tako da u ovoj studiji nema posebnih rizika za donorke. Naša istraživanja ne zahtevaju primenu nikakve terapije, dodatne ili alternativne, ne zahtevaju korišćenje alternativnih i invazivnih procedura, te nema mogućnosti izazivanja povrede tokom uzimanja uzoraka. U toku ovih istraživanja lični podaci donorki neće biti evidentirani, ni ime niti bilo koji lični podatak koji može omogućiti povezivanje dobijenih rezultata sa imenom, a donorke u bilo kojem trenutku mogu povući svoj pristanak i uzorak iz studije. Dakle, zaštita poverljivog odnosa pacijent/lekar i zaštita privatnosti podataka biće u potpunosti sačuvani.
Rezultati našeg projekta daće osnovu za razvoj implanata po meri pacijenta, a baziranih na prirodnom materijalu sa regenerativnim i antitumorskim svojstvima. Na taj način i bolji kvalitet života pacijentkinja. Smatramo da će ova istraživanja podržati mogućnost postmastektomske rekonstrukcije dojke sa boljom terapijskom efikasnošću i kvalitetom života, što može motivisati pacijentkinje da idu na redovne lekarske preglede, da po potrebi razmotre profilaktičku mastektomiju i da razviju poverenje u napredna medicinska rešenja.
